Friday, June 22, 2012

THẮNG NHỜ.. KHÉO LÉO


"Nhất thợ mộc Vân Hà
Nhì đàn bà Phước Lâm"

Vân Hà là một ngôi làng nhỏ thuộc xã Tam Thành, huyện Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam. Tuy cách thị xã chừng tám cây số nhưng đây lại là miền quê xa xôi, hẻo lánh, nằm tương đối tách biệt với những vùng dân cư đông đúc, chốn phố thị phồn hoa. Tương truyền, ngay trước, tuy có khai phá đất ruộng nhưng cánh đàn ông Vân Hà không chú trọng nông nghiệp, chẳng thiết tha với cây lúa, củ khoai mà chỉ gắn bó với nghề mộc truyền thống. Họ cho nông là nghề của...đàn bà và phó mặc vợ con gánh vác. Quanh năm suốt tháng, họ xách một chiếc rương gỗ đựng nào cưa, đục, chàng, khoan... lặng lẽ đi các nơi hành nghề mộc, nghề của... cánh đàn ông Vân Hà!
Nghề mộc. Ảnh Đ.Đ

Ở Quảng Nam, nhắc đến nghề mộc, không ai không biết làng mộc Kim Bồng. Chính bàn tay tài hoa, khéo léo của người thợ ở làng mộc danh tiếng này đã góp phần công sức không nhỏ tạo ra những ngôi nhà gỗ với những đường nét chạm trổ tinh vi, độc đáo của đô thị cổ Hội An, nơi được liệt vào hàng Di sản Văn hoá Thế giới. 
Tuy không tiếng tăm bằng thọ Kim Bồng nhưng người thợ làng mộc Vân Hà cũng rất tài hoa, khéo léo. Bởi thế, mới có câu chuyện kể khá lý thú rằng thời Pháp thuộc, khi Vân Hà còn thuộc tổng Chiên Đàn, huyện Hà Đông, triều đình Huế có mở cuộc thi làm trụ đèn bằng gỗ. Biết tiếng thợ mộc Kim Bồng cũng như thợ mộc Vân Hà, nhà vua bèn giao mỗi nơi làm một cái xem thử ai đẹp hơn ai. Ông Trần Thưởng, sinh năm 1925, một trong những người hành nghề thợ mộc hơn nửa thế kỷ, nhớ lại rằng cuộc thi xảy ra dưới thời ông Phủ Lê, tên thật là ông Lê Trung Khuẩn, tri phủ huyện Hà Đông, tức vùng đất nay thuộc thành phố Tam Kỳ, huyện Phú Ninh, huyện Núi Thành… hiện nay.
Bấy giờ, ông Phủ Lê triệu tập cả làng, đưa kiểu trụ đèn ra và bảo với những người thợ mộc giỏi nhất nghiên cứu, làm thế nào để  trụ đèn khi thành hình phải đẹp hơn, độc đáo hơn trụ đèn của thợ Kim Bồng. Có như vậy, người dân làng mới ngẩng cao đầu, mới ăn nói với thiên hạ được... Kết quả cuộc thi thành công ngoài sự mong đợi. Trụ đèn thợ Vân Hà làm ăn đứt trụ đèn thợ Kim Bồng. Nguyên do là vì thợ mộc Vân Hà làm trụ đèn bằng một khúc gỗ liền, đục rỗng ở giữa cả khúc cây. Trong khí đó, thợ Kim Bồng làm trụ ở giữa riêng, rồi làm vỏ trụ riêng.  Cũng theo ông Trần Thưởng, người thợ có công chính hồi ấy là ông Đinh Khúa. Không thi thì thôi. Nhưng đã thi phải có phần thưởng. Phần thưởng là một con ngựa bằng gỗ, một bằng khen có đóng triện đỏ chói của vua.
Câu chuyện trở thành niềm tự hào của dân làng Vân Hà. Nhưng, sự tài hoa, khéo léo của họ không chỉ thể hiện trong cuộc thi để đời ấy mà còn bộc lộ rõ nét thông qua những công trình cổ được chạm khắc công phu, đẹp mắt, có giá trị nghệ thuật và lịch sử khắp nhiều nơi trong và ngoài huyện như Khổng Miếu, đình Chiên Đàn, đình Phương Hoà, đình Mỹ Thạch ở thị xã Tam Kỳ, ngôi nhà cổ của ông Nguyễn Huỳnh Anh ở Tiên Phước và nhiều công trình khác nữa[1]




[1] Ghi theo lời kể của ông Trần Thưởng, sinh năm 1925, trú tại làng Vân Hà,xã Tam Thành, huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam.

1 comment:

Anonymous said...

Mot bai dang doc.